2006-03-03

Kurt Gödel naskiĝis 100 jarojn antaŭe

Lastatempe en la mondo estis intereso pri la datrevenoj de kelkaj homoj: La jaro 2005 estis signita far Albert EINSTEIN pro la 100-jara datreveno de gravaj verkoj liaj pri Fiziko, kaj en la nuna jaro ĉie oni aŭdas kaj legas pri Wolfgang Amadeus MOZART pro la 250-jara datreveno de lia naskiĝo.
Einstein estas tre populare konata, kvankam certe lia verko ne estas ĝuata aŭ komprenata far ordinara homo, al kiu ĝi ŝajnas senrilata al sia ĉiutaga vivo; tamen, en nia kulturo, Einstein estas ia "ikono" pri scienco kaj inteligenteco. Siaflanke, la verko de Mozart -almenaŭ parto el ĝi- certe estas pli populare ĝuata kaj iel "komprenata", ni povas diri.
Nu, en la jaro 2006 ankaŭ okazas la 100-jara datreveno de la naskiĝo de grava homo, ne tiel populara kiel Einstein kaj Mozart, sed gravega en la historio de la homa menskapablo, pli pecize en Logiko kaj la fundamento de Matematiko: Temas pri Kurt GÖDEL, kiu naskiĝis la 28an de aprilo de 1906 en Brünn, tiutempe en la Austria-Hungara Imperio, kiu nun estas Brno, en la Ĉeĥa Respubliko.
Krom pluraj kontribuaĵoj al logiko, la plej grava afero pri Gödel estis ke en 1931 li publikigis pruvon de teoremoj kiuj skuis la fundamenton de Matematiko: La teoremoj de Gödel pri nekompleteco:
1 → En iu ajn nekontraŭdira formaligo de matematiko kiu estas sufiĉe pova por difini la naturajn nombrojn, eblas konstrui propozicion, kiun oni povas nek pruvi nek malpruvi.
2 → Neniu nekontraŭdira sistemo povas esti uzata por pruvi sian propran nekontraŭdirecon.
Post tiuj teoremoj, la koncepto de matematiko -ĉefe en la mensoj de matematikistoj- sanĝiĝis por ĉiam. La verko de Gödel estas la plej grava rezultato de Matematiko dum la 20a jarcento: Ne eta atingaĵo por 25-jara junulo.
Kvankam dum sia vivo li publikigis en la kampo de logiko kaj "metamatematiko", siajn skribajoĵn pli filozofiaj li ne pubikigis kaj ili restis en la Universitato de Princeton; tamen, danke al esploristoj kiel la hispano Francisco RODRIGUEZ CONSUEGRA per sia hispanlingva libro "Kurt Gödel, Ensayos Inéditos" ["K. G., Nepublikigitaj Eseoj" ], ISBN 8439719663, oni nun konas pli la filozofian penson de tiu granda logikisto kiu mortis la 14an de januaro de 1978 en Princeton, New Jersey, Usono.
Rilataj al la ĉi-jara datreveno de Kurt GÖDEL ne estos tiel multaj eventoj kiel pri Mozart, sed almenaŭ la Societo Kurt Gödel, kun apogo de aliaj societoj, okazigos konferencon "Horizontoj de Vero: Gödel Centjariĝo 2006", inter la 27a kaj 29a de aprilo, en la Universitato de Vieno, kun la ĉeftemo: Logikoj, Fundamentoj de Matematiko, kaj la serĉado por Kompreni la Naturon de Kono.

Etiquetas: ,

6.2914-75.5361